Kansere Yakalanma Olasılığı Artıyor!
Kanser, tüm dünyada her geçen gün artan en önemli sağlık sorunlarından biridir. Mevcut veriler, dünya çapında her beş erkekten birinin ve altı kadından birinin hayatlarının herhangi bir döneminde herhangi bir kanser türüne yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Kanser günümüzde en korkulan hastalık olsa da artık birçok kanser türünü yeni nesil yöntemlerle tedavi etmek mümkün.
Dünyada 9,5 milyon insan kanserden ölüyor
Dünya Sağlık Örgütü‘nün 2018 yılı verilerine göre dünya genelinde 18,1 milyon kanser vakası tespit edilmiştir. Hastalık sonucu yaklaşık 9,5 milyon ölümün gerçekleştiği bildiriliyor. Her sekiz erkekten birinin ve on bir kadından birinin kanserden öleceği düşünülüyor.
Kanser nedenlerinin yüzde 90’ı değiştirilebilir faktörlerdir
Aslında, kanseri önleme, kanser tedavisinden çok daha basittir. Çünkü aslında hastalığın sadece %10’unun genetik olduğu yani değiştirilemeyen bir faktör olduğu görülebilmektedir. Bu, kanser vakalarının %90’ının aslında önlenebilir nedenlerden kaynaklandığı anlamına gelir. Bunlar arasında en yüksek risk sigara kullanımıdır. Sigara içmek neredeyse tüm kanserler için önemli bir risk faktörüdür. Ayrıca sigara dışında tütün ve tütün ürünleri kullanımı, alkol tüketimi, fazla kilolu olmak, yanlış ve dengesiz beslenme de riski artıran diğer önemli faktörlerdir. Ancak obezite sigaradan sonra en önemli risk faktörüdür. Başta meme, pankreas ve prostat kanseri olmak üzere birçok kanser türünde önemli rol oynar. Bu faktörler ortadan kaldırılırsa yani sigarayı bırakırsanız obezite önlenir, alkol tüketimi sınırlandırılır ve beslenme sağlıklı olursa kanserlerin neredeyse yarısının önlenebileceği bilinmektedir. Bu faktörleri karşılayabilirsek kansere yakalanma riski yarı yarıya ortadan kalkmış demektir. Üstelik bu faktörlerin kanser tedavisine göre çok daha kolay ortadan kaldırılabileceği düşünülürse…
Türkiye’de akciğer ve kolon kanserinin yanı sıra prostat ve meme kanseri de sık görülüyor.
Bunun yanı sıra son yıllarda kanser tedavisinde çok önemli gelişmeler yaşanmaktadır. Özellikle kanserin moleküler ve genetik özelliklerinin anlaşılmasıyla birlikte kemoterapiye ek olarak akıllı ilaçlar ve immünoterapiler başta olmak üzere birçok tedavi yöntemi seçeneklerimiz arasına girmiştir. Bu tedavilerin savunma araçlarımızdan biri haline gelmesiyle birlikte hastalıktan kurtulma olasılığı, hastalık kontrol süresi ve genel yaşam beklentisi eskiye göre çok arttı. Özellikle akciğer kanseri, meme kanseri, kolon kanseri ve cilt kanseri gibi immünoterapi ve akıllı ilaçların etkili olduğu hastalıklarda önemli ölçüde yaşam süresi uzaması sağlanmıştır. Bu hastalıkların Türkiye’de görülme sıklığı açısından ilk 3’te olduğunu görüyoruz. Türkiye’de kadınlarda en sık görülen ilk 3 kanser sırasıyla; erkeklerde meme, akciğer ve kolon (bağırsak) kanseri bu sıralamada; akciğer kanseri, prostat kanseri ve kolon kanseri. Dikkat edilmesi gereken nokta, akciğer ve kolon kanserlerinin her iki cinsiyette de ilk 3’te yer almasıdır.
Covid kaygısı nedeniyle kanser taramalarınızı ihmal etmeyin
Ülkemizde artık birçok kanser türüne yönelik tarama programları yaygın olarak uygulanmaktadır. Örneğin erken teşhis açısından kolon kanseri tarama programları var, kolonoskopi ve gaita testleri ile yapılıyor. Daha da önemlisi, artık bir akciğer kanseri tarama programı var. Özellikle ağır sigara içenlerde ve 55 yaş üzerinde yılda bir kez yapılan düşük doz akciğer tomografisi akciğer kanserinin erken teşhisini sağlayabilir. Özellikle meme kanserinde erken teşhis açısından büyük ilerleme kaydedilmiştir. Ne yazık ki covid enfeksiyonunun hayatımıza girmesiyle birlikte tarama programlarına da ara verilmiş oldu. Birçok hasta ve potansiyel hasta taramayı ihmal etmiştir. Bu nedenle özellikle meme kanserinde geç tanıları daha sık bulmaya başladık. Bu nedenle erken teşhis için taramanın çok önemli olduğunu söyleyebiliriz. Bunlara ek olarak 40 yaş üzeri meme kanseri tarama programlarında erken teşhis için yılda bir kez mamografi ve ultrason kullanılmaktadır. Rahim ağzı kanseri Türkiye için önemli bir sorundur ve rahim ağzı kanseri için yılda bir kez jinekolojik muayene ve sürüntü testi yaptırılmaktadır. erken teşhis için çok önemli ve kolay bir adım. Ancak rahim ağzı kanseri artık önlenebilir kanserler arasında yer alıyor. Rahim ağzı kanseri aşısı erken yaşta verildiğinde rahim ağzı kanserine karşı ömür boyu korur. Bu nedenle rahim ağzı kanseri aşısı önerilir. Ayrıca 50 yaş üstü erkeklere prostat spesifik antijen denilen prostat kanseri için basit bir kan testi önerilir. Cilt kanseri hafife alınamayacak kadar ciddi bir problemdir. Cilt kanseri açısından riskli sayılabilecek benleri olan kişiler için mutlaka dermatolojik muayene önerilir.
